Rus tilshunosligi kafedrasi

Kafedra tarixi

Rus tilshunosligi kafedrasi 2018-yilda Rus tili va adabiyoti kafedrasi negizida tashkil yetilgan bo‘lib, 2015-yilda “Umumiy tilshunoslik va jahon adabiyoti” kafedrasi deb nomlandi.

Kafedraning tarixi o‘tgan asrning 70-yillari boshlariga borib taqaladi. O‘sha paytda bu yerda taniqli tilshunos-olim va adabiyotshunoslardan U.O.Lansuzskiy, Imeriyakov A.K., Chumakova O.M. va boshqalar faoliyat yuritib, Aslonova.F.A., Panjiyeva N.P., Sukanova N.I., Ilyasov B.A., Eshonqulova A.H. kabi iqtidorli mutaxassislarni yetishtirgan. Oxirgilar, o‘z navbatida, filologiya fanlari doktorlari Qulmamatov.D.S., Bakirov P.U., filologiya fanlari nomzodlari Esanov U.D., Qodirova A.H. kabi iste’dodli olimlarni yetishtirishga muvaffaq bo‘lishdi. Hozirgi kunda kafedrada ikki tillilik, interferensiya va til aloqalari muammolari ustida ish olib borilmoqda.

Bugungi kunda kafedrada magistratura mutaxassisligi 7023011– Tilshunoslik yo‘nalishi, 60230100 – ta’lim yo‘nalishlari va bakalavriatning 5111300 bakalvariat yo‘nalishi bo‘yicha ta’lim berishda 22 ta o‘qituvchi shulardan 1 nafar fan doktori, 2 nafar fan nomzodi, 3 nafar katta o‘qituvchi va 16 nafar professor-o‘qituvchilar faoliyat ko‘rsatmoqda.

Xorijiy oliy o‘quv yurtlari bilan yangi aloqalarni yo‘lga qo‘yish va mavjud aloqalarni bundan keyin ham mustahkamlab borish asosiy e’tiborda turibdi. Kafedra Moskva davlat pedagogika universiteti, Saratov davlat universiteti va Respublikamizning yetakchi oliy o‘quv yurtlarining ixtisoslashtirilgan kafedralari bilan ilmiy sherikchilik asosida aloqalar olib borilmoqda.

Rus tilshunosligi kafedrasi o‘qituvchilari faoliyatida rus filologiyasi fakulteti talabalari bilan o‘quv va tarbiyaviy hamda ilmiy ishlar alohida o‘rin tutadi. Kafedrada “Tilshunos” ilmiy to‘garagi faoliyat ko‘rsatib, unda mutaxassislar talabalar bilan ilmiy-ijodiy ishlar ustida faoliyat olib bormoqdalar. Talabalar orasida iqtidorli o‘g‘il-qizlar ko‘p. Kafedrada umumiy va rus tilshunosligi muammolariga bag‘ishlangan ilmiy seminar utkaziladi .

Surxondaryo viloyatidagi o‘rta maxsus ta’lim muassasalari va rus tilshunosligi kafedrasi o‘rtasida mustahkam aloqa yo‘lga qo‘yilgan.

Kafedra o‘qituvchilari

Kafedrada o‘qitiladigan yo‘nalishlar:

Bakalavriat:

5111300 - Ona tili va adabiyoti (rus tili va adabiyoti o‘zga tilli guruhlarda)

5120100 - Filologiya va tillarni o‘qitish: rus tili

5122500 - O‘zga tilli guruhlarida rus tili

Magistratura

5A520102-Lingvistika (rus tili)

Kafedrada o‘qitiladigan fanlar:

Bakalavriat:

5111300 - Ona tili va adabiyoti (rus tili va adabiyoti o‘zga tilli guruhlarda)

· Hozirgi rus tili

· Umumiy tilshunoslik

· Rus tili propedevtik kursi

· Qiyosiy tipologiyasi

· Rus tili tarixi

· Tilshunoslik tarixi

· Ona tili stilistikasi va nutq madaniyati

· Chog‘ishtirma tilshunoslik

· Rus tili tarixi va dialektologiya

· Ilmiy tadqiqot asoslari

· Orfografiya

· Rus tili o‘qitish metodikasi

5120100 - Filologiya va tillarni o‘qitish: rus tili

· Hozirgi rus tili

· Umumiy tilshunoslik

· Rus tili propedevtik kursi

· Qiyosiy tipologiyasi

· Rus tili tarixi

· Tilshunoslik tarixi

· Ona tili stilistikasi va nutq madaniyati

· Chog‘ishtirma tilshunoslik

· Rus tili tarixi va dialektologiya

· Ilmiy tadqiqot asoslari

· Orfografiya

· Rus tili o‘qitish metodikasi

5112500 - O‘zga tilli guruhlarida rus tili

1. Hozirgi rus tili
2. Umumiy tilshunoslik
3. Rus tili propedevtik kursi
4. Qiyosiy tipologiyasi
5. Rus tili tarixi
6. Tilshunoslik tarixi
7. Ona tili stilistikasi va nutq madaniyati

Magistratura:

5A520102-Lingvistika (rus tili)

1. Maxsus fanlarni o‘qitish
2. Zamonaviy leksikologiya va leksikografiya muammolari
3. Tilshunoslik tarixi
4. Zamonaviy rus tili sintaksis dolzarb muammolari
5. Rus tili madaniyatlararo muhitida
6. Lingvistik tadqiqot usullari

Kafedrada olib borilayotgan ilmiy ishlar

Rus tilshunoslik kafedrasi qoshida 5120100 - Filologiya va tillarni o‘qitish: rus tili; 5111300 – Ona tili va adabiyoti (rus tili va adabiyoti o’zga tilli guruhlarda); 5112500 - O‘zga tilli guruhlarida rus tili yo‘nalishi bo‘yicha bakalavriatura hamda 5A520102-Lingvistika (rus tili) yo‘nalishi bo‘yicha magistratura mavjud.

Barcha o‘qituvchilarning ilmiy ishlar bilan shug‘ullanishlari uchun sharoitlar yaratilgan. Shu jumladan Sattarova Yelena Anatolyevnani ilmiy doktorlik PhD dissertatsiyasi tayyorlangan va himoyasi kutilmoqda. Qolgan professor-o‘qituvchilar bir qancha xalqaro jurnallarga qolaversa SCOPUS bazasidagi jurnallarga o‘z maqollarini chop ettirishmoqda.

Bundan tashqari Rus tilshunosligi kafedrasida mustaqil tadqiqotchilik asosida 4 ta professor-o‘qituvchi ilmiy-tadqiqot olib bormoqda. Shundan, katta o‘qituvchi Shodiyeva Dilrabo, Zaripova Matluba, Imamqulova Muslima, Rajapova Nataliyalar ilmiy tadqiqotlar olib bormoqdalar.

Kafedrada olib borilayotgan ilmiy-uslubiy ishlar

Hisobot yilida kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan 2019 yilda xalqaro ilmiy jurnallarida 30 ta, Respublika miqyosida ilmiy jurnallarida 15 ta maqola, xalqaro ilmiy –amaliy anjumanlarida 10 ta, Respublika ilmiy-nazariy anjumanda 8 ta tezislar chop etildi.

Ilmiy maqolalar

Kafedrada asosan “Umumiy va qiyosiy-tipologik tilshunoslikning dolzarb muammolari” yo‘nalishlarida ilmiy tadqiqot ishlari olib borilmoqda.

P.Bakirov, N.Panjiyev, M.Zaripova, M.Imamkulova, D.Shodiyeva, E.Sattarova, U.Kamalov, D.Xonova, B.Saidov, G.Mahmadiyevalarning ilmiy maqolasi Rossiya Federatsiyasi nufuzli jurnalarida 60 ta maqolasi chop etildi. Shundan, P.Bakirov, N.Panjiyev, M.Zaripova, M.Imamkulova, D.Shodiyeva, E.Sattarova, U.Kamalov, D.Xonova, B.Saidov, G.Mahmadiyeva, L.Axmedshina, M.Nazarova, G.Akabirovalar ilmiy maqolasi Respublika OAKda chop etildi. P.Bakirov, N.Panjiyev, M.Zaripova, M.Imamkulova, D.Shodiyeva, E.Sattarovalar Rossiya va Tojikiston (Slavyan) universiteti, Saratov pedagogika davlat universitetida bo‘lishib o‘z ilmiy natijalarini ilmiy seminarda va ma’ruzalar o‘qib qaytishdilar. Kafedra o‘qituvchilari prof. P.Bakirov, o‘qituvchi D.Shodiyeva, E.Sattarova, U.Kamalovlar Toshkent, Samarqand, Qarshi shaharlarida o‘tkazilgan ilmiy anjumanlarda o‘z ma’ruzalari bilan ishtirok etishdi.

Rus tilshunoslik kafedrasi Rossiya federatsiyasining A.S.Pushkin nomidagi Leningrad davlat universiteti, Gertsin nomidagi pedogogika davlat universiteti, Moskva pedagogika davlat universiteti, Vladimir davlat universiteti, Rossiya va Tojikiston (Slavyan) universiteti, Saratov pedagogika davlat universiteti olimlari bilan mustahkam aloqa o‘rnatilgan.

Kafedra professor-o‘qituvchilarining olgan ilmiy natijalari o‘zimizni Respublikada hamda Respublikadan tashqari ta’lim muassasalarida ularning ilmiy tadqiqot ishlarida foydalanilib kelmoqda.

Har bir fan bo‘yicha namunaviy fan dasturi, ishchi o‘quv dasturi, UMK, ma’ruza matni, reyting ishlanmasi, kalendar mavzuli reja, amaliy mashg‘ulotlari hujjatlar mavjud